Tafelschikking voor het kerstdiner

Samen aan tafel met Kerstmis. Hoe zit dat?*

Bij het ene gezin verlopen de eetmomenten harmonieus en een deurtje verderop overheersen chaos en spanning aan tafel tijdens de maaltijden. Hoe komt dit? De volgorde van plaats aan tafel voor ouders en kinderen heeft hier invloed op. In het gratis info-sheet lees je de algemene systemische benadering. In dit blog neem ik mee in de systemische tafelschikking voor de feestdagen.

Tijdens feestdagen als Kerstmis, Oudejaarsavond, Pasen, een verjaardag of jubileum varieert de samenstelling aan tafel bij veel gezinnen. Er schuiven gasten van buiten het gezin aan. Opa's, oma's, ooms, tantes, neven, nichten, vrienden, vriendinnen of buren zijn uitgenodigd aan jouw feestelijk gedekte tafel. Kortom: een bont gezelschap.
Als gastvrouw en gastheer willen jullie recht doen aan ieders aanwezigheid. Ook hecht je waarde aan rust, gezelligheid en eetlust aan tafel. Het ingrediënt tafelschikking mag dan niet ontbreken in je recept voor het, in dit geval, kerstdiner. Wie plaats je waar aan tafel? Ik neem je mee in een systemisch voorbeeld van tafel schikken wanneer je gasten krijgt. Daarnaast geef ik je een paar handvatten en inzichten waar je op kunt letten als je de tafelschikking meer de boel de boel wilt laten. Zorg bij jezelf voor een positieve grondhouding en je staat al met één nul voor op een gezellig samenzijn!

Systemische tafelschikking voor het kerstdinder

rondje = vrouwelijk, vierkantje = mannelijk, M = Moeder, V = Vader, cijfer = volgorde geboorte kinderen, B = bezoek, gast

Systemische tafelschikking bevordert rust, gezelligheid en eetlust

Hierboven zie je een tafelschikking waarbij rekening is gehouden met het systemische principe 'ordening'. Dat klinkt wat stijf maar de ervaring leert dat dit rust brengt. Jij, moeder (M), zit aan het hoofd van de tafel en je partner, vader (V), zit rechts van jou. Door als gastvrouw en gastheer dichtbij elkaar te zitten is het duidelijk dat jullie het leading team zijn. Dit is handig want je kunt elkaar gemakkelijk om hulp vragen als er iets nodig is uit de keuken, voor één van de gasten of als er een kind geholpen moet worden.

Het oudste kind (1) zit het dichtst bij moeder en daarna volgt de kinderrij op volgorde van leeftijd (2, 3). Dit zijn hun rechtmatige geboorteplekken. Dit schept duidelijkheid en rust voor wat betreft de rol van elk kind. Een oudste kind heeft andere taken en verantwoordelijkheden dan een jongste kind.

Daarna krijgen de gasten (B) plaats aan tafel. Je kunt beginnen met de oudste gast naast het jongste kind te plaatsen en vervolgens de andere gasten aflopend op leeftijd. De jongste gast (B) zit dan naast de gastheer. Zo volg je het systemisch principe van anciënniteit maar dat is geen noodzaak en mogelijk onnodig ingewikkeld. Je kunt dit evengoed loslaten en juist rekening houden met gedeelde interesses. Of je plaatst een wat stillere gast naast een gast waarvan je weet dat deze voldoende gespreksstof heeft.

De plekken aan het hoofd van de tafel trekken vaak veel aandacht. Dit worden ook wel de koningsplekken genoemd. Dit ondervang je door zelf als gastvrouw aan het hoofd te gaan zitten (zie voorbeeld). Denk van tevoren goed na wie je aan de overzijde plaatst. Plaats hier bij voorkeur een gast die de rust goed kan bewaren. Zo voorkom je onrust en irritatie aan tafel. De sfeer blijft ontspannen omdat de aandacht verdeeld is en niet steeds naar één gast gaat. Je vergroot de kans dat iedereen zich gehoord en prettig voelt.

rondje = vrouwelijk, vierkantje = mannelijk, M = Moeder, V = Vader, cijfer = volgorde geboorte kinderen, B = bezoek, gast

Tafelschikking aan het toeval overlaten

In bovenstaand voorbeeld is de tafelschikking vanuit het systemisch gedachtengoed meer losgelaten. Gasten en kinderen zitten niet op volgorde van anciënniteit, ordering op leeftijd, maar zoals het uitkomt. Of wellicht heb je nagedacht over wat handig is of passend qua tafelschikking vanuit praktisch oogpunt. Een volwassene kan bijvoorbeeld een kind helpen bij het eten wanneer zij naast elkaar zitten.
Deze wijze van tafel schikken kan evengoed voor gezelligheid en eetlust zorgen. Houd er wel rekening mee dat er mogelijk meer rumoer kan ontstaan doordat rollen en taken onduidelijker zijn. Maar zoals gezegd hoeft dat de vreugdevolle sfeer niet in de weg te zitten.

Een kerstdiner vraagt veel voorbereiding en organisatie van jou en je partner. Wil je het overzicht en de leiding zelf in de hand houden? Ga dan, net als in het systemische voorbeeld, zelf (M) aan het hoofd van de tafel zitten. Je partner (V) zit als gastheer rechts naast jou zodat je elkaar kunt helpen met uitserveren, glazen bijschenken of eventueel een brandje blussen.

Veelgestelde vragen over tafelschikking

1Waar plaats je kinderen die niet zelfstandig kunnen eten?

Hier dien je te kijken naar wat mogelijk en goed is voor het kind en niet naar het systemisch principe van de ordening. Kinderen die niet zelfstandig kunnen eten plaats je naast één van de eigen ouders.

2Kun je kinderen aan een aparte tafel zetten?

Jazeker, dat kan heel leuk zijn voor hen! Denk van tevoren na over de plaats van de jonge gasten. Plaats je deze na jullie eigen kinderen op volgorde van leeftijd of kijk je naar de onderlinge band? Wat uitnodigend en fijn kan zijn voor hen is een naamkaartje op het bord plaatsen. Vertel jullie jonge gasten dat je een speciale plek hebt voor ze. Als je kinderen bij elkaar zet dan geeft dat meestal reuring omdat je zelf nu en dan van tafel moet om hen te helpen. Kinderen kunnen dit gedrag gaan kopiëren en zelf ook van tafel lopen. Blijkbaar mag dat want jij doet dat ook. Bedenk dat kinderen doen wat jij doet en niet wat jij zegt (je moet blijven zitten). Wees geduldig en laat hen nu en dan begaan.

3In het systemisch voorbeeld zitten de kinderen een één kant van de tafel en de volwassenen ertegenover. Wat is daar het voordeel van?

Kinderen tegenover volwassenen zetten heeft een paar voordelen. Je kunt de kinderen goed aankijken en zien hoe zij genieten van het diner en het samenzijn. Als dit niet het geval is kun je hen eenvoudig aanspreken of helpen. Het tweede voordeel is dat je gemakkelijker in gesprek raakt met iemand die naast je zit dan tegenover. Je hoeft nauwelijks afstand te overbruggen waardoor je je stem niet hoeft te verheffen. Zet mensen die elkaar niet goed kennen liever naast elkaar dan tegenover. Je zult zien dat dit het contact maken bevordert.

4Hoe nodig ik mijn gasten op ontspannen wijze uit om op de door mij gekozen plaats te gaan zitten?

Vertel je gasten dat jullie aan tafel gaan en dat je dit jaar een verrassende plek voor iedereen hebt. Hiermee maak je je gasten nieuwsgierig. En het is attent en leuk om als gast te horen dat de gastvrouw extra aandacht heeft besteed aan de tafelschikking. Zorg van tevoren voor naamkaartjes op de borden dat voorkomt verwarring en discussie.

5Kun je ook, in plaats van de gastvrouw, de gastheer aan het hoofd van de tafel plaatsen?

Uiteraard! Als gastvrouw zit je dan links van je partner en vervolgens schuift ieder kind en iedere gast een plek op met de klok mee.

De systemische tafelschikking als ultieme oplossing

Plezierige eetmomenten zijn niet alleen een kwestie van de juiste systemische plek aan tafel. Ontstaat er toch spanning aan tafel? Echt, dat komt in elke familie en vriendenkring voor. Beweeg mee, relativeer en bedenk: dit jaar was het niet zoals ik had gehoopt maar ik heb gedaan wat ik kon en dat was goed genoeg! Heb je een vraag die je hier niet beantwoord zag? Stuur mij een berichtje, dat doen mensen vaker, dan denk ik met je mee. Stel hier je vraag.

Uitdagende familie- of vriendenkwesties

Uiteraard hoop ik dat je een gezellig samenzijn met je gasten beleeft. Dat jullie heerlijk eten van jouw met zorg bereide kerstdiner en dat je elkaar toffe verhalen vertelt. Dat je naderhand met je partner op de bank ploft en kunt zeggen tegen elkaar: 'Dit was heel fijn en goed samen.'

Mocht het compleet anders voor je uitpakken weet dan dat je nooit overal volledige controle over hebt. Samen met anderen tafelen brengt groepsdynamiek op gang. Dit is voor 95% een onzichtbaar samenspel van onderlinge verhoudingen tussen jou en de anderen. Dit samenspel is steeds in beweging. Het ene moment ontspannen vloeiend en het andere moment gespannen haperend. Herkenbaar?

Ervaar je terugkerende uitdagingen in het contact met je familie of vrienden? Dan is systemisch onderzoek helpend om meer rust en ontspanning aan te brengen tussen jou en een familielid of een vriend(in). Ontdek zelf of systemisch werk iets voor jou en jouw vraagstuk kan zijn. Lees verder op de pagina over persoonlijk inzicht.

Check dit dan voor persoonlijke kwesties in relaties met familie en/of vrienden

*De systemische tafelschikking is geen heilige graal. Blijf zelf nadenken en pas aan waar nodig.
Zo ontstaat de tafelschikking die voor jullie het best werkt.